Het Internationaal Ruimtestation werd in de ruimte samengesteld, en vandaag is het 22 jaar geleden dat de eerste module van het ISS "Zarya" (wat "dageraad" betekent in het Russisch) in de ruimte werd gelanceerd (20 november 1998). Enkele weken later werd de tweede module "Unity" gelanceerd en werden de twee modules aan elkaar gekoppeld, wat de eerste fase markeerde in de assemblage van dit permanente station, een samenwerking tussen naties dat de mensheid verder bracht dan ooit tevoren in het tijdperk van de ruimtevaart en –verkenning door mensen.
BIRA-wetenschapper Christian Muller volgde de ambitieuze onderneming vanaf het begin en was getuige van de rol die België speelde bij het ontstaan van de grootste en enige bewoonbare kunstmatige satelliet :
Toen president Nixon in 1972 tijdens de Apollo 16-missie de goedkeuring van de space shuttle aankondigde, dachten we dat dit nieuwe voertuig de link zou leggen met een permanent ruimtestation in een baan om de aarde. Het SPACELAB-programma - dat in 1976 van start ging en waaraan het BIRA deelnam - werd ook gezien als een voorbereiding op de wetenschappelijke activiteiten die op een ruimtestation zouden worden uitgevoerd.
Maar NASA is er nooit in geslaagd om de financiering van een permanent station te verkrijgen. Intussen was ons Instituut vanaf 1987 een samenwerking aangegaan met het Russische ruimteonderzoeksinstituut IKI voor de installatie van een atmosferisch onderzoeksinstrument op het MIR-station, dat ook fungeerde als een voorbereiding op een veel groter station.
De moeilijkheden die de twee ruimtevaartagentschappen ondervonden en een nieuwe politieke context zette Rusland, NASA, ESA en het Japanse ruimtevaartagentschap ertoe aan hun krachten te bundelen voor de bouw van het Internationaal Ruimtestation. BELSPO heeft ter gelegenheid van een Belgisch voorzitterschap de onderhandelingen voor het ESA in Washington geleid, met de steun van een bij het kabinet van de minister gedetacheerde BIRA-wetenschapper. Deze overeenkomsten leverden voor ons op dat ons SOLAR-instrument op de COLUMBUS-module op het ISS werd geïnstalleerd, en dat het B.USOC werd opgericht als ondersteunende structuur voor het ISS in het kader van een ESA-netwerk. We wisten ook dat andere Belgische astronauten Dirk Frimout zouden volgen in de ruimte.
De lancering van ZARYA en UNITY in 1998 markeerde het begin van dit nieuwe tijdperk.
Credit: NASA