ExoMars, het concept van de missie
De ExoMars Trace Gas Orbiter missie is een ESA-RosCosmos (Russische ruimtevaartagentschap) missie. De missie heeft als doel om belangrijke vlucht- en in situ technologieën te demonstreren voor toekomstige exploratiemissies en om fundamenteel wetenschappelijk onderzoek uit te voeren voor de verkenning van Mars.
Daarnaast is deze missie ook belangrijk voor de communicatie tijdens huidige en toekomstige Mars missies.
Het ExoMars programma omvat eigenlijk twee missies:
- De ExoMars Trace Gas Orbiter missie: een orbiter en een lander demonstrator (EDL) die in 2016 met een Protonraket gelanceerd werden vanuit Kazakhstan.
- Een rover en een platform met Europese (ESA) en Russische wetenschappelijke instrumenten, die ook met een Protonraket gelanceerd zullen worden.
ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) lancering en hoogte van de baan
De satelliet werd ontworpen, gebouwd en samengesteld door ESA en omvat een orbiter die de wetenschappelijke instrumentatie voor de studie van spoorgassen zal vervoeren en een ‘Entry, Descent and Landing’ (EDL) Demonstrator.
De satelliet werd gelanceerd in maart 2016 met behulp van een Proton-draagraket, die geleverd werd door RosCosmos. De aankomst bij Mars vond plaats in oktober 2016. De ontkoppeling van de EDL Demonstrator gebeurde enkele dagen vóór het cruciale manoeuvre waarmee de orbiter in een baan om Mars gebracht werd en deze dus gevangen werd door de zwaartekracht van de planeet.
De orbiter is nu op een cirkelvormige baan op een hoogte van 350 à 420 km.
De wetenschappelijke operaties zijn midden 2017 begonnen. De nominale wetenschappelijke fase duurde één Marsjaar. De missie is tot heden nog steeds lopende. De orbiter dient ook als communicatie- en data-relaiskanaal dienen voor de rovers en landers aan het oppervlak van de planeet.
Wetenschappelijke doelstellingen voor de ExoMars-ruimtesonde
Observaties van de planeet Mars, zowel vanop een baan rond Mars als vanop Aarde, hebben de aanwezigheid van methaan aangetoond. Fotochemische modellen kunnen de aanwezigheid van methaan en diens variaties in ruimte en tijd niet verklaren.
Deze waarnemingen doen vragen rijzen in verband met de oorsprong van methaan, de mogelijke aanwezigheid en variatie van andere spoorgassen, de processen die plaatsvinden op en onder het oppervlak en in de atmosfeer van Mars, enz.
Deze waarnemingen roepen vragen op over:
- de bron van het methaangas
- de mogelijke aanwezigheid en variatie van andere spoorgassen
- de processen die plaatsvinden aan en onder het oppervlak, en in de atmosfeer van Mars
Deze vragen leidden uitdeindelijk tot de volgende wetenschappelijke doelstellingen:
- De detectie van een breed gamma aan atmosferische spoorgassen en belangrijke isotopen
- De karakterisering van de variabiliteit in tijd en ruimte van methaan en andere belangrijke chemische stoffen (het "methaanmysterie" oplossen)
- De lokalisatie van bronnen van en de afleiding van de evolutie van methaan en andere belangrijke chemische stoffen en hun mogelijke interacties
- De weergave van oppervlakte-eigenschappen die mogelijks in verband gebracht kunnen worden met de oorsprong en vernietiging van spoorgassen