Skip to main content

Troposfeer lijdt onder een spectaculaire toename van vervuilende gassen

Wetenschappers meten de concentratie van bepaalde gassen, zoals koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4) op een voortdurende wijze sedert tientallen jaren. Verder ontleden ze ook de luchtbellen ingesloten in oude ijslagen uit de poolgebieden waaruit we dan de samenstelling van de troposfeer in het verleden kunnen afleiden, tot tienduizenden jaren terug.

Het resultaat van de metingen is duidelijk: het CO2-en CH4-gehalte en het gehalte van talloze andere gassen neemt spectaculair toe sedert het begin van de industriële periode, sedert het begin van de 19de eeuw.

Oorzaken van de emissies van vervuilende gassen

Menselijke activiteiten zijn verantwoordelijk voor de emissie van verscheidene chemische verbindingen in de atmosfeer. De voornaamste bronnen van vervuiling zijn:

  • verbranding van fossiele brandstoffen
  • verbranding van droge vegetatie (savanne- en bosbranden)

De gassen omvatten voornamelijk koolstofdioxide (CO2), koolstofmonoxide (CO), stikstofoxide (NO), koolwaterstoffen, chloorfluorkoolwaterstoffen, enz... De verbranding van fossiele brandstoffen overheerst in de geïndustrialiseerde gebieden, terwijl bos-en savannebranden belangrijk zijn in de tropische gebieden.

Vooral de productie en het verbruik van energie is de eerste oorzaak van de waargenomen verhoging van talrijke gassen in de atmosfeer.

Ook de intensieve landbouw zorgt voor belangrijke emissies. Het vee en de rijstcultuur vormen belangrijke bronnen van methaan. Het intensief gebruik van meststoffen verhoogt in aanzienlijke mate de natuurlijke productie van stikstofoxiden en van andere gassen door de bodem.

Om die reden wordt er tegenwoordig gedacht dat er op wereldschaal meer "antropogene" bronnen (t.t.z. bronnen veroorzaakt door de mens) zijn voor de meeste vervuilende gassen, dan natuurlijke bronnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het gehalte van deze verschillende gassen in de atmosfeer vooral toegenomen is in de loop van de laatste eeuw.

Gevolgen van toename in emissie van vervuilende gassen

  • Op stedelijke schaal
    De vervuiling is dikwijls heel intens; de door auto's en industrie uitgestoten gassen en roetdeeltjes zijn nefast voor de gezondheid, voor de helderheid van de lucht en voor de gebouwen.
     
  • Op een uitgebreidere schaal (West-Europa)
    Vervuilende stoffen verhogen de zuurtegraad van de regen en kunnen ze in de zomer leiden tot periodes van fotochemische "smog" en aanleiding geven tot ozonvervuiling. Deze ozonvervuiling is schadelijk voor de gezondheid (luchtwegen), voor de bossen en voor de landbouwproductie.
     
  • Op planetaire schaal
    Gassen zoals methaan en troposferisch ozon kunnen bijdragen tot een algehele opwarming van de Aarde door het "broeikaseffect". Bovendien kan de uitstoot van zwaveloxiden en microscopisch deeltjes, de zogenaamde "aerosolen", de vorming van wolken en neerslag verstoren.
     
Luchtvervuiling in verstedelijkte gebieden. Public Domain Image.