De stoffen die de samenstelling van de atmosfeer in onze directe omgeving (= luchtkwaliteit) en/of het gemiddelde ‘weer’ over een langjarige periode (= klimaat) bepalen, nemen samen slechts 1% van het volume van de atmosfeer (in droge lucht) in.
Atmosfeer van de Aarde bestaat voor 99% uit stikstof en zuurstof
Wanneer we nagaan in welke hoeveelheden gassen aanwezig zijn, zien we dat het grootste deel van de atmosfeer van de Aarde bestaat uit stikstof (N2)(78%) en zuurstof (O2)(21%), samen goed voor 99% van de atmosfeer.
Zuurstof zorgt er onder meer voor dat we kunnen ademhalen en is een essentieel element dat leven op Aarde mogelijk maakt. Vergelijk de percentages in de atmosfeer van onze planeet Aarde met die van onze buurplaneten in het zonnestelsel, waar de mens niet zou kunnen ademen en bijgevolg zou verstikken:
- de atmosfeer van Venus met 96,5% koolstofdioxide (CO2) en 3.5% stikstof (N2)
- de atmosfeer van Mars met 95,3% koolstofdioxide (CO2) en 2.7% stikstof (N2)
Heel kleine hoeveelheden atmosfeergassen (1%) met veel impact
Nemen we naast stikstof en zuurstof het resterende volume van de aardatmosfeer onder de loep, dan vinden we daarin alle andere gassen.
Bijvoorbeeld:
- Edelgassen (helium, neon, krypton, xenon)
- Koolstofdioxide CO2
- Ozon O3
- Water H2O
- Methaan CH4
- Stikstofoxides NOx
- Lachgas N2O
Deze lijst is onvolledig, aangezien de atmosfeer bestaat uit honderden van die gassen die elk minder dan 1% van de atmosfeer uitmaken. Het zijn spoorgassen of minderheidsbestanddelen.
De concentraties ervan in de atmosfeer -zeg maar de hoeveelheden- zijn zo klein dat we spreken over het aantal moleculen per miljoen deeltjes (b.v. CO2, CH4, CO) of per miljard (b.v. NOx, SO2) of meer (b.v. HONO). Toch zijn satellieten in staat om ze te detecteren. En gelukkig maar, want luchtkwaliteit en klimaat worden volledig bepaald door deze stoffen.
Hun chemische eigenschappen en de capaciteit om in meer of mindere mate straling van de zon en het aardoppervlak te absorberen, maakt dat deze spoorgassen in relatief kleine hoeveelheden toch een gigantische impact hebben op de luchtkwaliteit en het klimaat.
Regelgeving over luchtverontreiniging en klimaatverandering betekent regels over spoorgassen
Wanneer de internationale gemeenschap limieten oplegt voor de concentraties van luchtvervuilende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu, of in het kader van klimaatveranderingen maatregelen neemt om de door mensen veroorzaakte broeikasgassen te verminderen (klimaatmitigatie), gaat het dus over afspraken in verband met spoorgassen in de atmosfeer.
