Venus Express is de eerste missie van ESA naar de dichtste buurplaneet van de Aarde: Venus. De missie ontstond toen ESA in maart 2001 een oproep deed voor voorstellen om het ontwerp van de Mars Express-satelliet nieuw leven in te blazen.
De richtlijnen waren zeer strikt: de missie moest binnen een strak tijdsschema afgewerkt worden omdat hetzelfde ontwerp als voor Mars Express moest gebruikt worden, en dezelfde industriële teams moesten op dit project werken. De ruimtesonde moest ook in 2005 klaar zijn vor lancering. Uit een aantal veelbelovende voorstellen koos ESA uiteindelijk voor Venus Express.
Deze missie was vooral aantrekkelijk omdat veel van de reserve-instrumenten, ontwikkeld voor de ESA missies Mars Express en Rosetta, konden gebruikt worden om de wetenschappelijke doelen te bereiken, namelijk het in detail bestuderen van de atmosfeer.
Wetenschappelijke doelstellingen
Venus is de dichtstbijzijnde planetaire buur van de aarde, en het is eigenlijk ook de tweeling van de Aarde. Toch is het op een radicaal andere manier geëvolueerd, met een oppervlaktetemperatuur die heter is dan die van een traditionele oven en een verstikkend mengsel van schadelijke gassen als atmosfeer. De Venus Express-sonde heeft unieke studies kunnen maken van deze uitzonderlijke atmosfeer.
Vóór Venus Express hadden zowel de Russen als de Amerikanen ruimtesondes naar de planeet gestuurd. Het was een gamekkelijk doelwit omdat het zo dichtbij de Aarde staat. Deze eerste studies - voornamelijk van NASA's Magellan radar mapper - onthulden heel wat details over het oppervlak, mar toch viel Venus wat op de achtergrond na die eerste golf aan onderzoeksmissies, ondanks de vele wetenschappelijke mysteries.
Venus Express bestudeerde de complexe dynamiek en chemie van Venus, en de interacties tussen de atmosfeer en het oppervlak, en gaf zo aanwijzingen over de kenmerken van het oppervlak. De sonde bestudeerde ook de interacties tussen de atmosfeer en het interplanetaire milieu (zonnewind) om de evolutie van de planeet beter te begrijpen.
Venus Express onderzoeksvragen
Als de meest uitgebreide studie van de Venusatmosfeer ooit ging Venus Express in het bijzonder in op veel openstaande vragen :
- Hoe werkt de complexe globale dynamiek van de planeet?
- Wat veroorzaakt de supersnelle atmosferische rotatie en de orkaanwinden?
- Wat houdt de dubbele atmosferische draaikolk aan de polen in stand?
- Hoe werkt het wolkensysteem?
- Hoe ontstaan en evolueren wolken en nevel op verschillende hoogtes?
- Wat ligt aan de basis van de mysterieuze ultraviolette vlekken op de wolkentoppen?
Venusatmosfeer, gerelateerde wetenschap
- Welke processn liggen aan de basis van de chemische toestand van de atmosfeer?
- Welke rol speelt het broeikaseffect in de globale evolutie van het Venusklimaat?
- Wat drijft de ontsnappingsprecessen van de atmosfeer?
- Zijn er water-, koolstofdioxide- of zwaveldioxidecycli op Venus?
Venusoppervlak, gerelateerde wetenschap
- Wat heeft de heropflakkering van vulkanisme op Venus veroorzaakt 500 miljoen jaar geleden?
- Waarom zijn bepaalde regio's van het oppervlak zo reflecterend voor radarsignalen?
- Is er vandaag vulkanische of seismische activiteit op de planeet?