Waarom de ontvangen dosis uv-straling controleren? Risico's voor de huid en ogen
Langdurige blootstelling aan deze straling kan ernstige schade veroorzaken aan alle levende organismen:
- De pijnlijke ervaring van zonnebrand (erythema) bijvoorbeeld is een zichtbare uiting van de schade toegebracht aan en het verdedigingsmechanisme van onze huidcellen tegen de overmatige uv-stralen.
- Daarnaast kan ultraviolette straling, in het bijzonder de meer agressieve uv-B, ernstige schade toebrengen aan het menselijke genoom door onherroepelijke mutaties te veroorzaken in de genreeksen van ons DNA.
Gelukkig zijn organismen in de meeste gevallen in staat om, in bepaalde mate, deze beschadigingen te herstellen met behulp van natuurlijke cellulaire mechanismen en houden ze zo de risico’s die gepaard gaan met dergelijke blootstelling onder controle. De meesten onder ons zijn bijvoorbeeld in staat om te bruinen.
Bij hogere stralingsdosis kan de mens echter:
- bepaalde foto-allergieën ontwikkelen
- een snellere veroudering van de huid ondergaan
- een oogcataract ontwikkelen
- bepaalde types van huidkanker zoals melanoom ontwikkelen
De risico’s voor blootstelling aan uv zijn voor iedere mens anders
De risico’s, opgelopen door mensen die zich al dan niet vrijwillig blootstellen aan uv, zijn gerelateerd aan:
- de intensiteit van het geabsorbeerde type ultraviolet licht
- de ontvangen hoeveelheid
- de frequentie en duur van blootstelling
- de leeftijd waarop iemand blootgesteld werd (jeugdige of volwassen huid).
De risico’s voor blootstelling aan uv zijn dus voor iedere mens anders en hangen in grote mate af van het huidtype of fototype (licht of donker). Er zijn vier verschillende types huid die bepalen welke soort zonnecrème gebruikt moet worden.
Op een gelijkaardige manier zijn ook planten erg gevoelig voor de geabsorbeerde uv-dosis omdat de groei vertraagt bij abnormale blootstelling aan uv-stralen.