Vergelijking van de baan van Venus rond de Zon met dat van de Aarde
Venus draait rond de Zon in een elliptische loopbaan welke de meeste cirkelormige van alle planeten is. Het verschil tussen haar aphelium en haar perihelium is maar 1,5 miljoen kilometer, daardoor bedraagt de excentriciteit van haar loopbaan slechts 0.007, wat zeer klein is. Ter vergelijking is de excentriciteit van de loopbaan van de Aarde 0.0167.
De helling van de Venus-loopbaan in het vlak van de ecliptica is ongeveer 3° 24'. Venus draait in de directe richting rond de Zon, zoals alle andere planeten van het zonnestelsel, en haar omwenteling duurt 224,70096 aardse dagen.
Retrograde rotatie van Venus (op haar eigen as)
De periode van de rotatie van Venus bleef lange tijd ongekend. Astronomen merkten scherpe details op in de atmosfeer van Venus die erop leken te wijzen dat de wolken in ongeveer vier dagen een omwenteling zouden maken, in tegengestelde richting (retrograad) ten opzichte van de orbitale omwenteling van Venus rond de Zon.
Uiteindelijk konden radiogolven in 1962 in de wolken doordringen en ons zo toelaten om metingen uit te voeren van de rotatieperiode van de planeet. De rotatiesnelheid van Venus is zeer traag : een volledige rotatie duurt 243,0185 aardse dagen, terwijl de Aarde dat op één dag doet. Venus draait in wijzerszin vanop haar noordpool bekeken, wat betekent dat de Zon in het Westen opkomt. Men heeft het over retrograde rotatie (in tegengestelde richting ten opzichte van de Aarde en de meeste andere planeten van het Zonnestelsel).
Dag- en nachtcyclus en jaren op Venus
Het duurt dus 243 aardse dagen voor Venus om één omwenteling rond zichzelf te maken en 224,7 aardse dagen om rond de Zon te draaien. Bijgevolg is één jaar op Venus korter dan één 0,924 siderische dag !
De oorzaak van de retrograde rotatie is nog niet helemaal duidelijk. De meest waarschijnlijke verklaring is dat er een gigantische botsing met een ander groot hemellichaam heeft plaatsgevonden terwijl de planeten zich nog aan het vormen waren. Anderzijds zou de atmosfeer van Venus een rol gespeeld kunnen hebben : verwarmd door de zonstraling zou ze dikker geworden ; de getijdenkrachten die hierdoor op Venus inwerkten zouden haar rotatie afgeremd hebben in zodanige mate dat de planeet werd gestopt, en vervolgens in de andere richting begon te draaien.
De trage retrograde rotatie is de reden waarom de zonnedag korter is dan de siderische dag (sterrendag). De siderische dag is langer voor de planeten gekarakteriseerd door een anterograde rotatie. Bijvoorbeeld, een gemiddelde zonnedag op Aarde is 24u lang, terwijl een siderische dag slechts 23u 56min 4,09s lang is.
Op Venus duurt een zonnedag iets minder dan de helft van een siderische dag : dat wil zeggen 116 aardse dagen en 3/4 (116d 18u). Dus zijn er iets meer dan 2 volledige zonnedagen in één siderische dag ! Dagen en nachten op Venus duren bijna 2 aardse maanden (58d 9u). De dichte atmosfeer zorgt er er waarschijnlijk voor dat de ochtend- en avondschemeringen zeer geleidelijk zijn.